Portfoliomanagement

Verandermanagement in een organisatie lijkt in sommige opzichten op het renoveren van een huis. Sommige veranderingen zijn fundamenteel – zoals het vervangen van een verwarmings- of leidingsysteem – terwijl andere meer cosmetisch of lokaal zijn, zoals het opnieuw inrichten van een kantoorruimte. Elke verandering vraagt om aandacht en heeft zijn eigen dynamiek. Het gelijktijdig aansturen van al deze initiatieven vraagt om portfoliomanagement. 

In de kern draait portfoliomanagement om het nemen van geïntegreerde beslissingen en het effectief managen van veranderinitiatieven. Het helpt organisaties om schaarse middelen te richten op de initiatieven die er echt toe doen, terwijl het tegelijkertijd zorgt voor een goede balans tussen autonomie en afstemming binnen de organisatie.

Omgaan met complexiteit: verschillende dynamieken, verschillende aanpakken

Moderne organisaties hebben te maken met een breed scala aan veranderinitiatieven. Deze variëren in afhankelijkheid en impact: 

• Fundamentele initiatieven, zoals gedeelde IT-infrastructuur of integratieplatformen, vormen de basis voor andere bedrijfsinitiatieven en moeten daardoor hun tempo volgen. Centrale besluitvorming wordt ondersteund door business cases gericht op waarde en kosten. 
• Onderscheidende initiatieven, zoals productinnovaties of verbeteringen in de klantbeleving, vragen om korte iteraties in de ontwikkeling om snel te kunnen leren. Deze initiatieven  hebben vaak profijt van lokaal eigenaarschap en agile besluitvorming binnen business units of productteams. 

Portfoliomanagement brengt structuur aan in dit speelveld door deze verschillende dynamieken te herkennen en op passende wijze te managen. Het zorgt ervoor dat de dynamiek van elke activiteit wordt gerespecteerd, terwijl besluitvorming op portfolioniveau in balans blijft. 

Effectief portfoliomanagement is afhankelijk van een sterke samenwerking tussen business en IT. De business levert inzicht in klantbehoeften en waardecreatie, terwijl IT zorgt voor technische sturing en innovatie. Samen zorgen ze ervoor dat initiatieven niet alleen impactvol, maar ook haalbaar en toekomstbestendig zijn. 

Van prioriteren naar eigenaarschap

Traditioneel portfoliomanagement richt zich sterk op het prioriteren van projecten en het toewijzen van budgetten. In agile omgevingen ontwikkelt deze aanpak zich verder: 

• Productteams pitchen hun ideeën in omgevingen geïnspireerd op formats zoals Dragon’s Den, onderbouwd met data en businesscases. 
• Product owners en business directors nemen meer verantwoordelijkheid voor hun eigen domeinen, vooral wanneer initiatieven relatief onafhankelijk kunnen worden uitgevoerd. 
• Centrale portfoliodiscussies focussen op waardecreatie, resource-allocatie en het afstemmen van de overkoepelende roadmap. 

Dit betekent dat het centrale portfolioproces strategischer wordt, en minder gericht is op het micromanagen van elke beslissing. 

De organisatie in kleur zien

Om deze beslissingen te begeleiden gebruiken wij bij Anderson MacGyver multimodaliteit als model om bedrijfsactiviteiten en de ondersteunende IT te classificeren op basis van hun karakter en strategische waarde. Het model onderscheidt activiteiten op basis van dynamiek en onderscheidend vermogen, en helpt onder andere bij het maken van strategische keuzes en het creëren van focus en afstemming tussen teams. 

Elke modaliteit vraagt om een andere manier van werken. Voor generieke, stabiele activiteiten is een gestructureerde (project)aanpak passend, terwijl unieke en dynamische activiteiten juist floreren in autonome teams gericht op leren en innovatie. Deze helderheid helpt organisaties om hun digitale portfolio effectief en integraal te managen. 

Portfoliomanagement dat de juiste basis legt

Net als bij een goed geplande renovatie is het doel om te zorgen dat de essentiële elementen stevig staan, terwijl er ruimte blijft voor creativiteit, eigenaarschap en onderscheidendheid. Portfoliomanagement biedt de besluitvormingsstructuur om precies dát te bereiken: een sterke basis bouwen en tegelijk ruimte creëren om innovatie te stimuleren.